Οι Επιπτώσεις των Ανοικτών Νομισματικών και Πληροφοριακών Δικτύων

Implications of Open Monetary and Information Networks by Lyn Alden

Συγγραφέας: Lyn Alden | Αρχική ημερομηνία: Απρίλιος 2023 | Μετάφραση: Nina.hodl |

Οι τελευταίες δεκαετίες χαρακτηρίζονται κυρίως από κλειστά συστήματα, τόσο σε οικονομικό όσο και σε διαδικτυακό επίπεδο.

Το χρηματοπιστωτικό σύστημα, όπως το γνωρίζουμε, είναι ένα μάλλον κλειστό σύστημα εδώ και αιώνες, αποτελούμενο από διάφορα σιλό. Οι τράπεζες και οι χρηματιστηριακές εταιρείες διαχειρίζονται τα καθολικά χρειάζονται άδεια. Το άνοιγμα λογαριασμών σε ιδρύματα είναι μια δραστηριότητα που χρειάζεται άδεια. Η διακίνηση περιουσιακών στοιχείων μεταξύ ιδρυμάτων στο εσωτερικό της χώρας και κυρίως σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι μια δραστηριότητα που χρειάζεται άδεια. Το ίδιο το βασικό νόμισμα έχει έναν κεντρικό εκδότη.

Το διαδίκτυο είχε πολλές ανοιχτές πτυχές στην αρχή, και εξακολουθεί να έχει, αλλά με την πάροδο του χρόνου, σε μεγάλο βαθμό, παγιώθηκε σε σιλό. Το Twitter, το Facebook, το YouTube, το LinkedIn και πλατφόρμες όπως αυτές είναι κλειστά δίκτυα. Το άνοιγμα λογαριασμών σε αυτές, είναι μια δραστηριότητα που χρειάζεται άδεια, ο τρόπος χρήσης τους είναι μια δραστηριότητα που χρειάζεται άδεια, και η αποστολή πληροφοριών μεταξύ αυτών των δικτύων δεν ήταν γενικά δυνατή. Πώς ακριβώς λειτουργούν οι αλγόριθμοί τους; Δεδομένου ότι τα περισσότερα από αυτά είναι κλειστά, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε.

Σήμερα, τα ανοικτά νομισματικά πρωτόκολλα (π.χ. Bitcoin), καθώς και η εμφάνιση νεότερων ανοικτών πρωτοκόλλων πληροφοριών (π.χ. Nostr), αμφισβητούν αυτή την κατάσταση ή/και παρουσιάζουν εναλλακτικά παράλληλα συστήματα τα οποία οι άνθρωποι παγκοσμίως μπορούν να χρησιμοποιήσουν, να εξερευνήσουν και να βασιστούν. Το παρόν άρθρο εξετάζει ορισμένες από τις προοπτικές και τις πιθανές επιπτώσεις της υιοθέτησής τους.

Χρήματα Κλειστού Κώδικα

Οι τραπεζικοί λογαριασμοί παρέχουν στους χρήστες πρόσβαση στο παραδοσιακό τραπεζικό σύστημα με παγκόσμια σύνδεση. Ένα παγκόσμιο δίκτυο διασυνδεδεμένων τραπεζών επιτρέπει την εγχώρια και παγκόσμια ανταλλαγή χρημάτων, με διαφορετικό χρόνο διακανονισμού για τις συναλλαγές αυτές.

Τις τελευταίες δεκαετίες, έχουν αναπτυχθεί διάφορες εταιρείες fintech (Χρηματοοικονομικής Τεχνολογίας (Financial Technology-Fintech) στο κείμενο θα κρατήσουμε τον αγγλικό όρο) ως «στρώματα» πάνω από τους παραδοσιακούς τραπεζικούς τρόπους, για να εκσυγχρονίσουν και να επιταχύνουν τη διαδικασία αποστολής χρημάτων. Σε αντίθεση με τη δημοφιλή αντίληψη, αυτού του είδους οι εταιρείες δεν παρακάμπτουν τις τράπεζες ή δεν ανταγωνίζονται τις τράπεζες· πρόκειται για «στρώματα» πάνω από τον υπάρχοντα τραπεζικό μηχανισμό που εξακολουθούν να χρησιμοποιούν διάφορες τράπεζες με συνδέσεις με την κεντρική τράπεζα, αλλά με τρόπο που αφαιρεί την εμπειρία από τον χρήστη.

Με τις πιστωτικές κάρτες, τη PayPal, τη Venmo, τη Zelle και άλλες- ένας αυξανόμενος αριθμός μεθόδων για τη διακίνηση μικρών ή μεσαίων χρηματικών ποσών έχει μειώσει σημαντικά τους χρόνους ψηφιακών πληρωμών από την πλευρά του χρήστη. Στο παρασκήνιο, ωστόσο, εξακολουθεί να υπάρχει μια πολύπλοκη και αργή παρασκηνιακή διαδικασία οικονομικής χειραψίας που λαμβάνει χώρα στην πορεία, καθώς διάφορα ενδιάμεσα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα αναλαμβάνουν προσωρινή πίστωση.

Με άλλα λόγια, όταν μια μικρή πληρωμή fintech φαίνεται να ολοκληρώνεται αμέσως από τη σκοπιά του χρήστη, οι τράπεζες στο παρασκήνιο εξακολουθούν να ξοδεύουν ώρες ή ημέρες για την οριστικοποίησή της πίσω από την κουρτίνα, δημιουργόντας μεγαλύτερες παρτίδες, και έτσι κρατούν IOUs (υποσχετικές) μεταξύ τους κατά τη διαδικασία.

Η αξιόπιστη αποστολή παγκόσμιων πληρωμών είναι πολύ πιο επαχθής, αργή και δαπανηρή. Οι τραπεζικές μεταφορές συχνά μπλέκονται και καθυστερούν με αδιαφανείς τρόπους. Πολλές υπηρεσίες fintech είναι διαθέσιμες μόνο σε ένα οικονομικό συνασπισμό, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, και δεν έχουν τη δυνατότητα να στέλνουν πληρωμές στο εξωτερικό. Στο βαθμό που μια τράπεζα ή μια υπηρεσία επιτρέπει τις παγκόσμιες πληρωμές, μπορεί να μοιάζει με αγχωτικό γεγονός κάθε φορά, καθώς αναρωτιέστε αν θα περάσει ή θα μπλοκαριστεί για κάποιον απόκρυφο λόγο και θα πρέπει να προσπαθήσετε ξανά, χάνοντας έτσι χρόνο.

Το τοπικό κατάστημα της credit union συνήθιζε να προσφέρει διεθνή εμβάσματα (στηριζόμενο στην Bank of America για την υποδομή και με αρκετά υψηλή χρέωση), αλλά τώρα δεν το κάνει πλέον. Πρέπει να χρησιμοποιώ το λογαριασμό μου στη Big Bank τώρα, όταν στέλνω διεθνή εμβάσματα.

Υπάρχει ένα δυσάρεστο πρόβλημα με τις παγκόσμιες πληρωμές: οι μικρές συναλλαγές τείνουν να έχουν τα υψηλότερα ποσοστιαία τέλη, και οι δικαιούχοι και οι παραλήπτες τους δεν μπορούν να το αντέξουν οικονομικά. Πολλοί άνθρωποι στις αναπτυσσόμενες χώρες ταξιδεύουν διεθνώς για δουλειά και στέλνουν χρήματα στις οικογένειές τους σε μικρά ποσά, με τους μεσάζοντες να εισπράττουν υψηλές χρεώσεις και να μην καινοτομούν γρήγορα (ή καθόλου) για να τις μειώσουν, και με ελάχιστα κίνητρα να το κάνουν. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, το μέσο ποσοστό αμοιβής σε μια πληρωμή εμβάσματος είναι 6,3%. Κατά την αποστολή πληρωμών εμβασμάτων απευθείας με τράπεζες, το ποσοστό τελών είναι 11,7%. Οι εταιρείες Fintech και οι λύσεις πληρωμών μέσω κινητών τηλεφώνων ευθύνονται για τη μείωση του μέσου όρου, αλλά ο μέσος όρος εξακολουθεί να είναι πολύ υψηλός.

Σε παγκόσμιο επίπεδο, μόνο το 76% των ανθρώπων έχει λογαριασμό σε τράπεζα ή σε πλατφόρμα fintech που συνδέεται με τράπεζα. Σε πολλές χώρες και περιοχές, οι αριθμοί παραμένουν πολύ χαμηλοί. Στη Νιγηρία, για παράδειγμα, μόνο το 45% των ανθρώπων έχουν λογαριασμό. Στην Παλαιστίνη, έχει μόνο το 34%. Η ύπαρξη ενός φυσικού τραπεζικού υποκαταστήματος είναι δαπανηρή και η παροχή χειροκίνητης εξυπηρέτησης πελατών συνεπάγεται σημαντικά γενικά έξοδα. Αν κάποιος έχει μερικές εκατοντάδες δολάρια, συνήθως δεν αξίζει τον κόπο της τράπεζας να του δώσει λογαριασμό.

Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, 75 χώρες εξακολουθούν να έχουν περιορισμούς στα δικαιώματα των γυναικών να διαχειρίζονται περιουσιακά στοιχεία. Έτσι, εκτός από τα τεχνικά ή μονοπωλιακά προβλήματα με την αποστολή ή την κατοχή χρημάτων, υπάρχουν και κάποια κοινωνικά εμπόδια.

Επιπλέον, πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν τον προβληματικό συνδυασμό των προσφύγων και των τραπεζών. Οι τράπεζες είναι μια συγκεντρωτική και εξουσιοδοτημένη δραστηριότητα, που ελέγχεται από την κεντρική τράπεζα ενός κράτους, με αυστηρή ρύθμιση. Αυτό περιλαμβάνει σχεδόν πάντα την εντολή, οι τράπεζες, να συλλέγουν τα στοιχεία ταυτότητας των πελατών. Ωστόσο, πολλοί πρόσφυγες από φτωχές ή εμπόλεμες περιοχές δεν έχουν ταυτότητες και δεν έχουν σαφή ή κατάλληλη πορεία προς την απόκτησή τους, ανάλογα με τη χώρα στην οποία έχουν καταφύγει. Το πρόβλημα επιδεινώνεται ακόμη περισσότερο εάν δεν έχουν αρκετά χρήματα ή εισόδημα ώστε να ενδιαφέρει μια τράπεζα.

Εν τω μεταξύ, πάνω από το 86% των ανθρώπων (πάνω από 7,1 δισεκατομμύρια άνθρωποι) διαθέτουν smartphone παγκοσμίως, και το ποσοστό αυτό αυξάνεται γρήγορα. Η ταχεία εξάπλωση και ο εκθετικός χαρακτήρας της τεχνολογίας έχει επιτρέψει στη χρήση των smartphone να ξεπεράσει σε πολλούς τομείς την τραπεζική πρόσβαση. Η υιοθέτηση του τηλεφώνου και του κινητού διαδικτύου αναμένεται να συνεχίσει να εξαπλώνεται σε όλο και φτωχότερες περιοχές τα επόμενα πέντε, δέκα χρόνια.

Οι άνθρωποι που εργάζονται σε κλάδους που η κοινωνία τους θεωρεί ανεπιθύμητους, συχνά δυσκολεύονται να αποκτήσουν ή τείνουν να χάσουν, την τραπεζική πρόσβαση (μεταξύ άλλων από εταιρείες fintech), αφού την είχαν ήδη αποκτήσει. Ακόμα και η απλή διαδικασία της διάδοσης πληροφοριών μπορεί να οδηγήσει στην απώλεια της τραπεζικής πρόσβασης, όπως η γνωστή περίπτωση των Wikileaks που έχασαν την πρόσβαση στην πλατφόρμα πληρωμών fintech το 2010. Εάν μια διαμαρτυρία θεωρηθεί απαράδεκτη, είτε πρόκειται για τη Νιγηρία είτε για τον Καναδά είτε για οπουδήποτε αλλού, οι τραπεζικοί λογαριασμοί των διαδηλωτών μπορεί να παγώσουν, οι δωρεές προς τους διαδηλωτές μπορεί να παγώσουν ή να αντιστραφούν, και ακόμη και όσοι κάνουν δωρεές μπορεί να βρουν την οικονομική τους πρόσβαση παγωμένη.

Και πρέπει να το εξετάσουμε αυτό από μια παγκόσμια προοπτική: δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν σε αυταρχικές χώρες και ο αριθμός τους δεν βελτιώνεται πλέον:

Χρήματα Ανοικτού Κώδικα

Για δεκαετίες, τουλάχιστον από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, οι κρυπτογράφοι (cryptographers) και οι cypherpunks ερευνούσαν τρόπους για να κατασκευάσουν διαδικτυακά χρήματα που να παρακάμπτουν το τραπεζικό σύστημα. Πολλές πρώιμες εφαρμογές ήταν συγκεντρωτικές, και έτσι είτε απέτυχαν να συγκεντρώσουν ένα δικτυακό αποτέλεσμα και έμειναν στάσιμες μέχρι τη χρεοκοπία, είτε έκλεισαν από την κυβέρνηση.

Το 2009, ο Satoshi Nakamoto βασίστηκε σε προηγούμενες εργασίες και εγκαινίασε το πιο επιτυχημένο μέχρι σήμερα νομισματικό δίκτυο ανοικτού κώδικα: το Bitcoin. Εδώ και 14 χρόνια, παρέχει ένα ανοιχτό (αλλά μάλλον ακόμα εξειδικευμένο) δίκτυο πληρωμών και αποταμιεύσεων σε οποιονδήποτε διαθέτει σύνδεση στο διαδίκτυο, και με τρόπο που μέχρι στιγμής, έχει καταφέρει να διατηρήσει την αποκέντρωση και την αντίσταση στη λογοκρισία. Ένα υποσύνολο αναλυτών σε όλο τον κόσμο συνεχίζει να το εξετάζει για να διαπιστώσει 1) αν θα συνεχίσει να υπάρχει και να παραμένει λειτουργικό και 2) τι επιπτώσεις μπορεί να έχει αν το κάνει.

Κανείς δεν μπορεί να αντιστρέψει ή να λογοκρίνει τις συναλλαγές με διάταγμα· ο μόνος τρόπος για να γίνει αυτό είναι να αποκτήσει κανείς το 51% της επεξεργαστικής ισχύος του δικτύου και να παρακάμψει το υπόλοιπο δίκτυο. Και δεδομένου ότι πρόκειται για ένα δίκτυο ανοικτού κώδικα χωρίς κανέναν υπεύθυνο, οποιοσδήποτε έχει τη φυσική δυνατότητα μπορεί να αλληλεπιδράσει με το δίκτυο αυτό με διάφορους τρόπους:

-Ένας χρήστης μπορεί να «τρέξει» τον δωρεάν και ανοικτού κώδικα κόμβο (node) και να συμμετάσχει στη λειτουργία του δικτύου, στην αποστολή πληρωμών χωρίς να χρειάζεται άδεια και να ελέγξει τις λεπτομέρειες  του πρωτοκόλλου.

-Χωρίς καν να χρησιμοποιεί λογισμικό, ένας χρήστης μπορεί να δημιουργήσει ένα ιδιωτικό κλειδί ρίχνοντας ένα νόμισμα 256 φορές και να το χρησιμοποιήσει για να λάβει bitcoin ως πληρωμές.

-Ένας χρήστης μπορεί να απομνημονεύσει δώδεκα λέξεις, να ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο και να είναι σε θέση να ανακτήσει την δυνατότητά πρόσβασής του στα bitcoin του σε μεταγενέστερη ημερομηνία.

-Ένας προγραμματιστής μπορεί να φτιάξει μια εφαρμογή πορτοφολιού με αυτοδιαχείριση, η οποία συνδέεται με το δίκτυο και διευκολύνει την αλληλεπίδραση με αυτό, για έναν μη τεχνικό χρήστη.

-Μια εταιρεία χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών μπορεί να λειτουργήσει ως θεματοφύλακας (custodian) ή ως συνεργατικός πάροχος θεματοφυλακής που κατέχει το 1  εφεδρικό, από τα 3 κλειδιά σε μια ρύθμιση πολλαπλών υπογραφών, ενώ ο χρήστης κατέχει 2 από 3 κλειδιά.

Όταν εξετάζουμε ένα κλειστό νομισματικό δίκτυο, όπως το σύστημα της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, είναι αυστηρά ιεραρχικό. Τα υποκείμενα δίκτυα διακανονισμού, όπως το Fedwire, είναι προσβάσιμα μόνο στις τράπεζες. Στο βαθμό που ένας χρήστης θέλει να τα χρησιμοποιήσει, μπορεί να το κάνει μόνο έμμεσα, όντας πελάτης σε μια τράπεζα ή σε μια εταιρεία fintech που συνδέεται με μια τράπεζα. Στο βαθμό που ένας προγραμματιστής fintech ή μια νέα τράπεζα ανακαλύπτει έναν τρόπο για να βελτιώσει την πρόσβαση στο δίκτυο, μπορεί να το κάνει μόνο με άδεια, έχοντας πρόσβαση σε μια τράπεζα και ακολουθώντας όλους τους κανονισμούς που διαφέρουν ανάλογα με τη δικαιοδοσία. Η πρόσφατη απόρριψη της αίτησης της Custodia Bank είναι ένα πρόσφατο παράδειγμα που δείχνει πόσο εξουσιοδοτημένο και ιεραρχικό είναι το σύστημα.

Ένα ανοικτό νομισματικό δίκτυο λειτουργεί διαφορετικά. Οι χρήστες μπορούν να έχουν άμεση πρόσβαση στο δίκτυο αν το επιθυμούν. Ή μπορούν να χρησιμοποιούν μεγαλύτερες πλατφόρμες που κάνουν διάφορους συμβιβασμούς για χάρη της ευκολίας. Επιπλέον, οι άνθρωποι μπορούν να αλληλεπιδρούν απευθείας με όποιο επίπεδο ταιριάζει στις συγκεκριμένες ανάγκες τους σε μια συγκεκριμένη στιγμή, όπως το βασικό επίπεδο ή τα «στρώματα» λογισμικού που βρίσκονται πάνω από αυτό (π.χ. Lightning). Οποιοσδήποτε προγραμματιστής μπορεί να δημιουργήσει έναν νέο τρόπο διασύνδεσης με αυτό, ή ένα νέο επίπεδο στην κορυφή του, και να το προσφέρει στην παγκόσμια αγορά χωρίς να περιμένει την έγκριση μιας αίτησης σε μια κεντρική αρχή.

Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης (Social Media) Κλειστού Κώδικα

Επιφανειακά, το διαδίκτυο φαίνεται αρκετά αποκεντρωμένο. Μια συνεπής στοίβα πρωτοκόλλων που βασίζεται στο Internet Protocol χρησιμοποιείται σε όλο τον κόσμο, και πάνω σε αυτή τη στοίβα πρωτοκόλλων υπάρχουν διάφορα websites ή άλλοι τύποι διακομιστών (servers), και υπάρχουν πολλές διαφορετικές μέθοδοι πρόσβασης σε αυτούς (π.χ. διαφορετικά λειτουργικά συστήματα, εφαρμογές περιήγησης κ.ο.κ.).

Ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι τείνουν να το χρησιμοποιούν, ωστόσο, έχει γίνει αρκετά ελεγχόμενος και απομονωμένος. Η άνοδος των μεγάλων πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης, όπως το Facebook, το YouTube, το Twitter, το LinkedIn και άλλα, ενοποίησε πολλούς χρήστες σε μεγάλες δεξαμενές συνδεσιμότητας. Αντί ο καθένας να φτιάχνει τις δικές του ιστοσελίδες, οι περισσότεροι χρήστες δημιουργούν λογαριασμούς σε μεγάλες πλατφόρμες και έτσι υποτάσσονται στους διάφορους κανόνες και αλγόριθμους της εν λόγω πλατφόρμας με αντάλλαγμα την ευκολία και την πρόσβαση που παρέχουν αυτές οι πλατφόρμες. Δισεκατομμύρια άνθρωποι συγκεντρώνονται γύρω από αυτές τις δεξαμενές δραστηριότητας, οι οποίες προσφέρονται δωρεάν με αντάλλαγμα τη συλλογή όλων των δεδομένων τους. Παλαιότερα ήταν δημοφιλείς οι μικροί και ξεχωριστοί δικτυακοί τόποι φόρουμ στο διαδίκτυο, οι οποίοι όμως τείνουν να παγιώνονται σε υποενότητες των μεγάλων πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης. Στο βαθμό που οι άνθρωποι αναζητούν νέα websites, κυριαρχεί ο αλγόριθμος αναζήτησης της Google.

Ένας χρήστης του Twitter δεν μπορεί να στείλει άμεσο μήνυμα σε έναν χρήστη του Facebook. Ένας χρήστης του LinkedIn δεν μπορεί να φέρει αυτούς που τον ακολουθούν μαζί του αν δημιουργήσει λογαριασμό στο Twitter. Όλα τείνουν να είναι απομονωμένα.

Οι εν λόγω πλατφόρμες χρησιμοποιούν στη συνέχεια διάφορους ιδιωτικούς αλγόριθμους για να καθορίσουν ποιες πληροφορίες θα εμφανίζονται στους χρήστες και έχουν τη διακριτική ευχέρεια να αφαιρούν αναρτήσεις ή ολόκληρους λογαριασμούς όπως κρίνουν σκόπιμο ή όπως απαιτείται από την κυβέρνησή τους.

Μπορούμε να το φανταστούμε αυτό από την οπτική γωνία των εταιρειών, των κυβερνήσεων και των χρηστών και να δούμε τι προσπαθεί να μεγιστοποιήσει ο καθένας.

Από τη σκοπιά μιας εταιρείας, πρέπει να είναι σε θέση να αφαιρεί παράνομες δραστηριότητες ή ξεκάθαρο spam, ώστε να μπορεί να συμμορφώνεται με τους νόμους και να μην μετατρέπεται η πλατφόρμα της σε τραγωδία των κοινών. Πρέπει επίσης να συντονίσουν τον αλγόριθμό τους με τέτοιο τρόπο ώστε να δίνουν στους ανθρώπους τις συνδέσεις που έχουν νόημα για αυτούς και να τους κρατούν στην πλατφόρμα τους αντί να πηγαίνουν αλλού.

Από τη σκοπιά μιας κυβέρνησης, οι άνθρωποι ενεργούν πολύ διαφορετικά στο διαδίκτυο από ό,τι εκτός σύνδεσης. Είναι πιο απρόσωποι, πιο επιθετικοί και ευκολότερα χειραγωγήσιμοι με ψεύτικα δεδομένα (συμπεριλαμβάνοντας τους ξένους πράκτορες) όταν είναι συνδεδεμένοι στο διαδίκτυο. Αν οι αλγόριθμοι δεν συντονιστούν σωστά, μπορούν ν’ απομονώσουν, ένα εκατομμύριο ανθρώπους μεταξύ τους,  και κατ’ επανάληψη να μεγαλοποιούν τα κύματα της αγανάκτησής τους,  τροφοδοτώντας τους με περισσότερα πράγματα που τους ερεθίζουν συναισθηματικά,  σε σχέση με τους ανθρώπους που ανήκουν ήδη στην ψηφιακή τους φυλή.

Από τη σκοπιά του χρήστη, η κυβερνητική και εταιρική εξουσία πάνω στη μετριοπάθεια είναι επιρρεπής στη διαφθορά. Μια κυβέρνηση μπορεί να απαιτήσει την απόσυρση πληροφοριών που της είναι ενοχλητικές ή που δεν ταιριάζουν με την προτιμώμενη αφήγησή της. Οι εταιρείες μπορούν να εντείνουν την οργή και τα συναισθήματα των χρηστών, αν, τελικά, αυτό μεταφράζεται σε περισσότερα δολάρια. Όπως το στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα που υπάρχει εδώ και δεκαετίες, έτσι υπάρχει και το σύμπλεγμα πολιτικής-χρηματοδότησης-μέσων ενημέρωσης.

Η Ινδία, ως ένα πολύ μεγάλο αλλά σχετικά ήπιο παράδειγμα, έχει δημιουργήσει ένα ιστορικό που λέει στο Twitter, το YouTube και άλλες πλατφόρμες να αφαιρούν πληροφορίες που είναι δυσμενείς για την τρέχουσα κυβέρνησή τους, και οι πλατφόρμες αυτές συμμορφώνονται. Σε πολλές χώρες που είναι πιο περιοριστικές, οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης ελέγχονται πλήρως ή απαγορεύονται, αφήνοντας τον πληθυσμό τους στο σκοτάδι και αποσυνδεδεμένο από τον υπόλοιπο κόσμο.

Ακόμη και τα ιδιωτικά μηνύματα μπορούν να διαβαστούν από αυτούς που έχουν την εξουσία. Ορισμένες πλατφόρμες χρησιμοποιούν μη κρυπτογραφημένα άμεσα μηνύματα. Άλλες πλατφόρμες ισχυρίζονται ότι χρησιμοποιούν κρυπτογραφημένα άμεσα μηνύματα, αλλά δεν υπάρχει τρόπος να αποδείξει ο χρήστης ότι αυτά είναι πράγματι κρυπτογραφημένα. Τα μη κρυπτογραφημένα μηνύματα μπορούν να διαβαστούν από εσωτερικούς υπαλλήλους της εταιρείας, από κυβερνητικούς πράκτορες που ζητούν τέτοιες πληροφορίες ή από hackers που μπορούν και συχνά αποκτούν παράνομη πρόσβαση σε αυτά.

Ένας χρήστης δεν μπορεί να ελέγξει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο αλγόριθμος κλειστού κώδικα μιας πλατφόρμας. Ένας χρήστης του Facebook δεν μπορεί να στείλει άμεσο μήνυμα σε έναν χρήστη του Twitter. Εάν ένας λογαριασμός παγώσει ή αφαιρεθεί, ο χρήστης μπορεί να ασκήσει έφεση, αλλά κατά τα άλλα δεν έχει καμία δυνατότητα προσφυγής. Εάν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν επιτρέπονται σε μια χώρα, οι πληροφορίες και η συνδεσιμότητά τους περιορίζονται σημαντικά και ελέγχονται από συγκεντρωτικές δυνάμεις.

Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης (Social Media) Ανοικτού Κώδικα

Οι άνθρωποι προσπαθούν εδώ και καιρό να δημιουργήσουν πιο αποκεντρωμένες εμπειρίες στο διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά είναι δύσκολο να ανταγωνιστούν τα δικτυακά αποτελέσματα που έχουν δημιουργήσει τα μεγάλα κεντρικά μέσα. Ένας κεντρικός διακομιστής (server) τείνει να είναι πολύ αποδοτικός και αυτό-τροφοδοτούμενος, και έτσι οι κεντρικές λύσεις αναπτύσσονται, αποκτούν τους αρχικούς χρήστες και έτσι εδραιώνονται για δεκαετίες.

Ένας από τους τρόπους για την αποκέντρωση του διαδικτύου είναι να εξομαλυνθεί η λειτουργία ενός οικιακού διακομιστή και να γίνει ευκολότερη. Καθώς η τεχνολογία βελτιώνεται, οι βασικοί υπολογιστές επιπέδου διακομιστή έχουν γίνει πιο προσιτοί και έχουν δημιουργηθεί διάφορες λύσεις υλικού και λογισμικού (hardware και software) που απευθύνονται στην αγορά των καταναλωτικών διακομιστών. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν μακροπρόθεσμοι περιορισμοί στο ενδιαφέρον ή την οικονομική δυνατότητα των ανθρώπων να «τρέξουν» έναν διακομιστή. Οι οικονομικοί περιορισμοί και οι περιορισμοί του εύρους ζώνης είναι ιδιαίτερα προβληματικοί για τους δυνητικούς χρήστες στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Από την άλλη πλευρά, ορισμένες τεχνολογίες επιτρέπουν περισσότερο την ομότιμη (peer-to-peer) μεταφορά πληροφοριών. Η ανταλλαγή αρχείων, οι βιντεοκλήσεις και άλλα παρόμοια πράγματα μπορούν να επιτρέψουν στους ανθρώπους να συνδεθούν μεταξύ τους με τρόπους υψηλού εύρους ζώνης. Το Keet, για παράδειγμα, είναι πολύ πιο γρήγορο και υψηλότερης ανάλυσης από το Zoom για βιντεοκλήσεις που αφορούν μέτριους αριθμούς ατόμων. Μια πρόκληση με τα αμιγώς ομότιμα μοντέλα είναι ότι και οι δύο χρήστες πρέπει να είναι συνδεδεμένοι ταυτόχρονα για να συντονιστούν.

Μια ενδιάμεση μέθοδος που φαίνεται να αρχίζει να λειτουργεί σε κλίμακα είναι η ιδέα των κατανεμημένων διακομιστών ή «αναμεταδοτών» (relays). Σε αυτό το μοντέλο, δεν χρειάζεται κάθε χρήστης να «τρέξει» έναν διακομιστή, αλλά οι μεμονωμένοι διακομιστές είναι σχετικά εύκολο να «τρέξουν», έχουν οικονομικά κίνητρα για να «τρέξουν» και επομένως είναι αρκετά πολυάριθμοι ώστε να μην υπάρχει τρόπος ελέγχου ή λογοκρισίας του δικτύου. Το αποτέλεσμα είναι ένας μάλλον αποκεντρωμένος ιστός από διακομιστές που συνδέονται μεταξύ τους και χρήστες που συνδέονται με αυτούς.

Ένα καλό παράδειγμα είναι το Nostr. Πρόκειται για ένα πρωτόκολλο ανοιχτού κώδικα που σημαίνει «Notes and Other Stuff Transmitted by Relays - Σημειώσεις και Άλλα Πράγματα που Μεταδίδονται μέσω των Relays». Για τα δύο πρώτα χρόνια της ύπαρξής του ήταν σχετικά αχρησιμοποίητο, αλλά το 2022 άρχισε να αποκτά μεγαλύτερη απήχηση. Μέχρι το τέλος του έτους και στις αρχές του 2023, χάρη στις προσπάθειες του Jack Dorsey και άλλων, άρχισε να αποκτά σοβαρή αποδοχή.

Στην κορυφή του Nostr, ο καθένας μπορεί να δημιουργήσει μια εφαρμογή-πρόγραμμα για αυτό. Οι χρήστες διαφορετικών προγραμμάτων μπορούν να βλέπουν τις δημοσιεύσεις των άλλων και να στέλνουν μηνύματα ο ένας στον άλλο. Ένα άτομο μπορεί να χρησιμοποιεί διαφορετικά προγράμματα με την πάροδο του χρόνου και να εξακολουθεί να έχει πρόσβαση στους ακολούθους του. Ένα πρόγραμμα μπορεί να μοιάζει κάπως με το Twitter. Ένας άλλο πρόγραμμα μπορεί να μοιάζει με το Telegram. Μέχρι στιγμής, τα προγράμματα που μοιάζουν με το Twitter είναι τα προτιμότερα.

Η πλησιέστερη αναλογία είναι ίσως η σύγκριση με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Όσοι χρησιμοποιούν το Gmail, το Yahoo, το Hotmail, την AOL και διάφορες μεμονωμένες υπηρεσίες webmail, μπορούν να στέλνουν μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ο ένας στον άλλο, ανεξάρτητα από την υπηρεσία που χρησιμοποιούν. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι όλες βασίζονται στο ίδιο σύνολο πρωτοκόλλων και δεν είναι κλειστά/απομονωμένα συστήματα.

Ομοίως, το Nostr είναι ένα ανοιχτού κώδικα πρωτόκολλο δημοσίευσης κοινωνικών μέσων για το οποίο οι χρήστες μπορούν να δημιουργήσουν προγράμματα. Οι άνθρωποι έχουν φτιάξει προγράμματα-κλώνους του Twitter, προγράμματα-κλώνους του Telegram, προγράμματα για υπολογιστές και προγράμματα για κινητά για το Nostr και είναι όλα συμβατά μεταξύ τους.

Ένα ωραίο χαρακτηριστικό αυτού του μοντέλου είναι ότι αν κάποιος έχει μια πραγματικά καλή ιδέα για έναν νέο τύπο πλατφόρμας κοινωνικών μέσων, δεν χρειάζεται να ανησυχεί για τα αποτελέσματα του δικτύου. Μπορούν να δημιουργήσουν μια νέα εμπειρία, δηλαδή ένα νέο πρόγραμμα-πλατφόρμα (client interface), και να τη συνδέσουν απευθείας στο πρωτόκολλο Nostr, και να είναι διαλειτουργικό από την αρχή, με κάθε άλλο χρήστη του Nostr με όλα τα υπάρχοντα προγράμματα. Μπορούν να κάνουν χρήση του υπάρχοντος φαινομένου δικτύου, με παρόμοιο τρόπο που κάθε νέο πρόγραμμα περιήγησης ή νέος πάροχος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου κάνει χρήση του εκτεταμένου φαινομένου δικτύου που υπάρχει ήδη για αυτά τα πρωτόκολλα.

Και μπορεί να επεκταθεί πέρα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ο Jack Dorsey έχει τονίσει αυτή την ιδέα και επισήμανε για παράδειγμα ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως αντικαταστάτης του Github. Ο ανώνυμος επιστήμονας πληροφορικής και συγγραφέας Gigi έχει αναφερθεί σε αυτό ως «στρώμα ταυτότητας και φήμης». Ο Willy Woo το περιέγραψε ως αυτό που ήθελε το Twitter στα πρώτα του χρόνια με ένα ανοιχτό API. Η Elizabeth Stark, διευθύνουσα σύμβουλος της Lightning Labs, έδειξε πέρα από τους κλώνους του Twitter και έγραψε ότι «ένα ανοιχτό πρωτόκολλο ανταλλαγής μηνυμάτων σημαίνει ότι μπορείτε να δημιουργήσετε πράγματα που δεν ήταν προηγουμένως δυνατά στο παλιό συγκεντρωτικό παράδειγμα του walled garden».

Για να χρησιμοποιήσετε το Nostr, δημιουργείτε ένα ζεύγος ιδιωτικού και δημόσιου κλειδιού με έναν από τους πολλαπλούς τρόπους. Οι περισσότερα προγράμματα μπορούν να το κάνουν αυτό για εσάς, ενώ και εφαρμογές τρίτων, όπως το Alby, μπορούν να το κάνουν για εσάς. Κρατάτε το ιδιωτικό κλειδί μυστικό και το δημόσιο κλειδί είναι σαν το όνομα χρήστη σας που μοιράζεστε με άλλους ανθρώπους.

Δεν υπάρχει κεντρικός διακομιστής (server) (ή «αναμεταδότης» relay), αλλά πολλοί μεμονωμένοι χρήστες «τρέχουν» αναμεταδότες. Οι χρήστες μπορούν να επιλέξουν σε ποιους αναμεταδότες θα συνδεθούν, και οι διαχειριστές των αναμεταδοτών μπορούν να απαγορεύσουν σε ορισμένους χρήστες την πρόσβαση στον αναμεταδότη τους. Οι χρήστες δημοσιεύουν υλικό σε πολλαπλούς αναμεταδότες και οι αναμεταδότες μεταδίδουν και αποθηκεύουν το υλικό αυτό, με διακριτική ευχέρεια από τους χειριστές των αναμεταδοτών, σχετικά με το ποιο υλικό επιλέγουν να μεταδώσουν και να αποθηκεύσουν στον συγκεκριμένο αναμεταδότη τους.

Το Nostr χρησιμοποιεί εγγενώς το δίκτυο του Bitcoin/Lightning, χωρίς να βασίζεται σε αυτό. Οι χρήστες μπορούν εύκολα να δίνουν φιλοδωρήματα ο ένας στον άλλον με συναλλαγές μέσω Lightning ή να πληρώνουν premium χειριστές αναμεταδοτών μέσω Lightning, προκειμένου να χρησιμοποιούν αυτούς τους αναμεταδότες αντί για τους διάφορους άλλους που είναι δωρεάν. Άλλες πληρωμένες υπηρεσίες μπορούν επίσης να προσφέρονται μέσω του Nostr.

Ο συνδυασμός της κρυπτογραφίας δημόσιου κλειδιού και των κατανεμημένων διακομιστών σημαίνει ότι καμία κεντρική οντότητα δεν μπορεί να λογοκρίνει κανέναν ή να απαγορεύσει την χρήση του πρωτοκόλλου από κανέναν, με παρόμοιο τρόπο που κανείς δεν μπορεί να «απαγορέψει σε κάποιον την χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου». Μια κυβέρνηση μπορεί να στοχοποιήσει και να κλείσει μεμονωμένους αναμεταδότες στη δικαιοδοσία της, αλλά μπορεί να υπάρχουν αρκετοί από αυτούς, και ιδιώτες σε όλο τον κόσμο μπορούν να λειτουργούν αναμεταδότες, και οι χρήστες μπορούν να συνδέονται με αναμεταδότες σε άλλες δικαιοδοσίες. Οι μεμονωμένοι διαχειριστές των αναμεταδοτών μπορούν να επιλέξουν να αποκλείσουν κάποια πράγματα, και αν οι χρήστες θέλουν να αποκλείσουν ορισμένα πράγματα μπορούν να παραμείνουν σε αυτούς τους πιο αποκλειστικούς αναμεταδότες. Ορισμένοι αναμεταδότεςμπορούν να λειτουργούν δωρεάν και άλλοι μπορούν να χρεώνουν ένα μικρό αντίτιμο. Διαφορετικές εφαρμογές-προγράμματα μπορούν να διαμορφώνουν διαφορετικές ρυθμίσεις ή εμφανίσεις και οι χρήστες μπορούν να καθορίζουν ποια προγράμματα θα χρησιμοποιούν όπως επίσης και να χρησιμοποιούν πολλά διαφορετικά προγράμματα.

Αυτό σημαίνει επίσης ότι η εμπειρία του χρήστη είναι λίγο δυσκίνητη αυτή τη στιγμή. Εάν ένας χρήστης δεν συνδεθεί με καλούς αναμεταδότες, η ταχύτητα θα είναι αργή και ορισμένα δεδομένα θα είναι ελλιπή, όπως το να βλέπει αναρτήσεις αλλά να μην μπορεί να δει τις αναρτήσεις στις οποίες απαντούν. Δεν είναι εύκολο να παρακολουθείτε πόσους followers έχετε ακριβώς ή πόσα likes παίρνει πραγματικά μια συγκεκριμένη ανάρτηση. Οι χρήστες πρέπει να είναι προσεκτικοί σχετικά με τα προγράμματα που εμπιστεύονται - αν εισάγετε το ιδιωτικό σας κλειδί σε έναν πρόγραμμα απάτη, μπορεί να το χρησιμοποιήσει για να καταγράψει την ψηφιακή σας ταυτότητα Nostr σε επίπεδο πρωτοκόλλου. Η χρήση του εύρους ζώνης στην πράξη είναι μάλλον υψηλή, ιδιαίτερα για τις υποδομές διαδικτύου των αναπτυσσόμενων χωρών - έχει δοθεί προτεραιότητα περισσότερο στο να λειτουργούν τα πράγματα από το να είναι αποδοτικά.

Αναμένω ότι ορισμένες από τις δυσκίνητες πτυχές θα εξομαλυνθούν με την πάροδο του χρόνου. Αυτή τη στιγμή το οικοσύστημα είναι ουσιαστικά χωρίς κεφάλαιο με μια χούφτα ανθρώπων που εργάζονται σε αυτό, και παρόλα αυτά είναι ήδη αρκετά εντυπωσιακό. Μοιάζει με ένα ισχυρό σύνολο μεμονωμένων δομικών στοιχείων που ενώνονται. Είναι πραγματικά πολύ νωρίς ακόμα.

Ακόμα και στην απαισιόδοξη περίπτωση για αυτή την τεχνολογία, είναι κάτι που υπάρχει τώρα αλλά θα παραμείνει εξειδικευμένο, και έτσι είναι ένα νέο εργαλείο που το χρησιμοποιούν οι άνθρωποι που το χρειάζονται.

Ποιες Εφαρμογές Απαιτούν Παγκόσμια Συναίνεση;

Εδώ και πολλά χρόνια υπάρχει μια μόδα γύρω από την έννοια της «τεχνολογίας blockchain», όπως αυτή σχετίζεται με την αποκέντρωση.

Μερικά από τα μεγάλα θέματα ήταν τα εξής:

• Tokenization Περιουσιακών Στοιχείων (Η μετατροπή της ιδιοκτησίας και των δικαιωμάτων συγκεκριμένων περιουσιακών στοιχείων σε ψηφιακή μορφή)
• Αποκεντρωμένα Μέσα Ενημέρωσης
• Ψηφιακή ταυτότητα

Όλα αυτά τα πράγματα, πράγματι, αποτελούν σημαντικούς δρόμους έρευνας. Το Bitcoin είναι ένα χρήσιμο διαδικτυακό χρήμα. Τα Stablecoins νομισματοποιούν το δολάριο και το καθιστούν πιο προσιτό στους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Τα αποκεντρωμένα πρωτόκολλα πληροφοριών μπορούν να δώσουν σε περισσότερους ανθρώπους πρόσβαση σε πληροφορίες και σε συνδέσεις χωρίς κεντρικό έλεγχο ή κεντρικό διακομιστή για να κλείσουν. Η ψηφιακή ταυτότητα δίνει σε κάποιον τη δυνατότητα να αποδείξει ότι είναι μια συνεχής οντότητα σε διαφορετικές ψηφιακές πλατφόρμες και σε όλο το χρόνο.

Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, η ιδέα του «Web3» χρησιμοποιήθηκε κυρίως ως εργαλείο μάρκετινγκ για το τρίτο και τέταρτο στοιχείο του εν λόγω καταλόγου. Οτιδήποτε έχει την έννοια «αποκεντρωμένο» ή «blockchain» ως μέρος του ισχυρισμού του τείνει να λαμβάνει μεγάλη χρηματοδότηση. Οι εταιρίες επιχειρηματικών κεφαλαίων μπορούν να αναπτύξουν κεφάλαια για ένα έργο token, να δημιουργήσουν μεγάλη διαφημιστική εκστρατεία γι' αυτό, να ενθαρρύνουν τους χρήστες να εισέλθουν στο οικοσύστημά του με οικονομικά χαρακτηριστικά που μοιάζουν με ponzi, να πουλήσουν τα token τους σε μικροεπενδυτές μετά από μερικά χρόνια και να φύγουν με μεγάλα κέρδη, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι το έργο δεν είχε μακροπρόθεσμη αντοχή.

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, οι μετρήσεις των χρηστών διαστρεβλώνονται λόγω της ύπαρξης πολλών οικονομικών κινήτρων που δεν συνάδουν κατ' ανάγκη με τη χρήση του λογισμικού για το ίδιο του το όφελος. Το αστείο, επομένως, είναι ότι «το Web3 έχει περισσότερους επενδυτές από χρήστες». Και το επίπεδο αποκέντρωσης συχνά υπερτονίζεται ως μέρος της προσπάθειας μάρκετινγκ.

Ένα μεγάλο ζήτημα εδώ είναι ότι οι περισσότερες πλατφόρμες απλά δεν χρειάζονται tokens, δεν επωφελούνται από τα tokens και γίνονται χειρότερες από την ύπαρξη tokens.

Βέβαια, οι υπάρχοντες τίτλοι ή περιουσιακά στοιχεία μπορούν να μετατραπούν σε tokens, και αυτό μπορεί να είναι χρήσιμο. Tokenized δολάρια, tokenized μετοχές, tokenized αποδείξεις για πράγματα, κλπ. Αυτά είναι κεντρικοποιημένα περιουσιακά στοιχεία, αλλά η ομότιμη πλευρά τους επεκτείνεται σε περιουσιακό στοιχείο φορέα και είναι εμπορεύσιμο παγκοσμίως από οποιονδήποτε με ένα smart phone. Αυτή είναι μια πραγματική περίπτωση χρήσης για τους ανθρώπους, αν και συνοδεύεται από ρυθμιστικούς κινδύνους και κινδύνους αντισυμβαλλομένου.

Αλλά πολλά αποκεντρωμένα πράγματα, και ιδιαίτερα οι πλατφόρμες, είναι ισχυρότερα χωρίς tokens. Συχνά ο σκοπός ενός token είναι να πλουτίσει έναν μικρότερο αριθμό πρώτων δημιουργών ή επενδυτών παρά να βελτιώσει το πραγματικό προϊόν ή να λύσει ένα πραγματικό πρόβλημα. Η ύπαρξη ενός token είναι συχνά περιττή και επιζήμια για ένα έργο. Συχνά είναι απλώς μια μέθοδος ρυθμιστικού αρμπιτράζ (εξισορροπητική κερδοσκοπία) για την παράκαμψη των υφιστάμενων νόμων περί κινητών αξιών.

Σε αυτή την κατεύθυνση, πολύ περισσότερα πράγματα διαφημίζονται ότι επωφελούνται από μια αλυσίδα block (blockchain) από όσα πραγματικά επωφελούνται. Μια αλυσίδα block βοηθάει διαφορετικές οντότητες να καταλήξουν σε μια παγκόσμια συναίνεση για κάτι, και αυτή είναι μια δαπανηρή διαδικασία που πρέπει να εφαρμόζεται μόνο σε πράγματα που την χρειάζονται πραγματικά.

Παγκόσμια Συναίνεση και Χρήμα:

Ένα παράδειγμα για κάτι που χρειάζεται πραγματικά παγκόσμια συναίνεση είναι ένα κοινό παγκόσμιο καθολικό (ledger), όπως το Bitcoin. Προκειμένου να ελεγχθεί το απόθεμα του δικτύου Bitcoin και να επικυρωθούν (validate) όλες οι συναλλαγές, οι κόμβοι (nodes) πρέπει να συμφωνούν για την πλήρη κατάσταση του καθολικού (ledger), παγκοσμίως και συνεχώς. Μια αλυσίδα block το λύνει αυτό.

Το Bitcoin είναι σαν ένα μεγάλο αποκεντρωμένο λογιστικό φύλλο για το οποίο ο κόσμος καταλήγει σε συμφωνία κάθε δέκα λεπτά, χρησιμοποιώντας την ενέργεια των εξορυκτών και τους κανόνες που επιβάλλονται από το δίκτυο κόμβων που διαχειρίζονται οι χρήστες ως διαιτητές της αλήθειας. Πρόκειται για μια δαπανηρή διαδικασία, αλλά είναι πολύτιμη και δεν επιλύεται με άλλα μέσα.

Παγκόσμια Συναίνεση και Περιουσιακά Στοιχεία:

Το επόμενο βήμα είναι τα tokenized περιουσιακά στοιχεία, όπως τα stablecoins. Ο κεντρικός εκδότης πρέπει να γνωρίζει πόσες αξιώσεις υπάρχουν για τα περιουσιακά του στοιχεία και πιθανότατα πρέπει να είναι σε θέση να παγώσει μεμονωμένες αξιώσεις και να τις επανεκδώσει ανάλογα με τις ανάγκες. Από την άλλη πλευρά, ο χρήστης πρέπει να είναι σε θέση να αποδείξει τις αξιώσεις ιδιοκτησίας του στον εκδότη. Είναι λιγότερο κρίσιμο (αλλά ενδεχομένως και πάλι επιθυμητό) για έναν χρήστη να μπορεί να ελέγχει φτηνά το σύνολο των αξιώσεων άλλων χρηστών, αφού ούτως ή άλλως βασίζεται σε έναν κεντρικό εκδότη.

Και στη συνέχεια, οι εκδότες και οι χρήστες χρειάζεται να μπορούν να συνδεθούν: τα κομμάτια πρέπει να μπορούν να αλληλεπιδρούν με πολλούς διαφορετικούς τρόπους σχετικά απρόσκοπτα, ώστε το οικοσύστημα να είναι αισθητά ανώτερο από το υπάρχον χρηματοπιστωτικό οικοσύστημα. Αυτό δίνει στους χρήστες σημαντική ευελιξία όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο κατέχουν ένα περιουσιακό στοιχείο, το πού το συναλλάσσουν, το αν και πού το αξιοποιούν ως εξασφάλιση κ.ο.κ.

Μέχρι στιγμής, αυτό το είδος δραστηριότητας έχει επωφεληθεί από μια αλυσίδα block και μια παγκόσμια συναίνεση, αν και υπάρχουν ερευνητικές προσπάθειες που υποδηλώνουν ότι μπορεί να υπάρχουν και άλλοι τρόποι. Αυτές μπορούν να θεωρηθούν ως μέθοδοι για τη βελτίωση του τεχνολογικού περιτυλίγματος για τους υφιστάμενους εκδότες τίτλων, τα ανταλλακτήρια, τις συλλεκτικές συναλλαγές, τις υπηρεσίες ρευστότητας/μόχλευσης και τις υπηρεσίες πληρωμών με fiat.

Παγκόσμια Συναίνεση και Ενημέρωση:

Από εκεί και πέρα, μπαίνουμε στην αποκεντρωμένη επικοινωνία και τα κοινωνικά μέσα και βλέπουμε πως η παγκόσμια συναίνεση δεν είναι απαραίτητη ή ακόμη και επιθυμητή.

Για παράδειγμα, δεν καταλήγουμε σε μια παγκόσμια συναίνεση σχετικά με «όλα τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου». Οι πάροχοι ηλεκτρονικού ταχυδρομείου χρησιμοποιούν παγκόσμια πρωτόκολλα και παρόλα αυτά δεν υπάρχει καμία οντότητα που να χρειάζεται ή να έχει την τεχνική δυνατότητα να καταγράψει την τρέχουσα κατάσταση όλων των ηλεκτρονικών μηνυμάτων παγκοσμίως. Στην πραγματικότητα, θα αποτελούσε πρόβλημα για την προστασία της ιδιωτικής ζωής αν μπορούσε.

Ομοίως, το Nostr δεν απαιτεί παγκόσμια συναίνεση και, συνεπώς, δεν είναι αλυσίδα block. Οι αναμεταδότες (Relays) δεν χρειάζεται να επικοινωνούν όλοι μεταξύ τους και να διασφαλίζουν ότι όλοι συμφωνούν. Οι χρήστες δεν χρειάζεται να συνδέονται με κάθε αναμεταδότη. Το δίκτυο είναι ανοιχτού κώδικα και διαλειτουργικό και οι χρήστες μπορούν να υπολογίσουν πόσο από το δίκτυο θέλουν να βλέπουν με βάση στους πόσους αναμεταδότες θέλουν να συνδεθούν και πόσους ανθρώπους θέλουν να ακολουθήσουν.

Οι προσπάθειες να χρησιμοποιηθεί μια αλυσίδα block ως υποκείμενη τεχνολογία για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή παρόμοιους τύπους διαδικτυακών εμπειριών δεν έχουν νόημα κατά την άποψή μου, επειδή το κόστος της επίτευξης μιας παγκόσμιας συναίνεσης είναι ακριβό, δεν προσθέτει απαραίτητα στην εμπειρία και μπορεί να την μειώσει κιόλας.

Παγκόσμια Συναίνεση και Ταυτότητα:

Τέλος, η ψηφιακή ταυτότητα δεν απαιτεί επίσης παγκόσμια συναίνεση.

Η ύπαρξη ενός ζεύγους δημόσιου/ιδιωτικού κλειδιού, για παράδειγμα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την απόδειξη της συνεχούς ταυτότητας (ή τουλάχιστον της συνεχούς κατοχής του ιδιωτικού κλειδιού) σε όλες τις πλατφόρμες και σε διάρκεια χρόνου. Ομοίως, οργανισμοί ή εφαρμογές μπορούν να παρέχουν πιο ολοκληρωμένες υπηρεσίες ταυτοποίησης και να δίνουν στον χρήστη τη δυνατότητα να μοιράζεται επιλεκτικά μέρος αυτών των πληροφοριών με εγκεκριμένους αποδέκτες αυτών των πληροφοριών. Ορισμένες από αυτές τις εφαρμογές μπορεί να κάνουν χρήση μιας αλυσίδας block ή ενός άλλου επιπέδου που βασίζεται σε αυτήν.

Δεν είναι απαραίτητο να υπάρχει παγκόσμια συναίνεση όλων των ταυτοτήτων, ούτε θα ήταν απαραίτητα επιθυμητό να υπάρχει.

Ένα συνδυασμένο παράδειγμα: Χρήμα και Πληροφορία

Πριν από λίγο καιρό μετέφερα μερικά bitcoin από έναν από τους παλιούς μου λογαριασμούς ανταλλακτηρίου κρυπτονομισμάτων σε ένα πορτοφόλι lightning για κινητά.

Αν βρισκόμουν σε μια αναπτυσσόμενη χώρα, ακόμη και σε μια χώρα όπου οι τράπεζες δεν με αφήνουν να στείλω χρήματα σε ανταλλακτήρια bitcoin ή ανταλλακτήρια κρυπτογράφησης, θα μπορούσα να έχω κερδίσει τα sats μέσω του Stakwork (το Stakwork είναι μια πλατφόρμα που, χρησιμοποιώντας το δίκτυο Lightning, συνδέει ανθρώπους που θέλουν να κάνουν μικροεργασίες με ανθρώπους που μπορούν να κάνουν τις μικροεργασίες σε παγκόσμιο επίπεδο). Ή, θα μπορούσα να είχα αποκτήσει μερικά με φυσικά μετρητά μέσω του Azteco, ενός συστήματος κουπονιών. Ή με μια peer-to-peer (ομότιμη) αγορά όπως το Paxful.

Έχω την τάση να παίζω με διαφορετικά πορτοφόλια για ερευνητικούς σκοπούς, οπότε έχω τόσο τις ποικιλίες με επίβλεψη (custodial) όσο και τις ποικιλίες αυτοδιαχείρισης (non-custodial). Μια άσκηση που έκανα για να δοκιμάσω διαφορετικά περιβάλλοντα χρήστη είναι να στείλω γρήγορα μερικά κλάσματα του bitcoin (που συνήθως αναφέρονται ως "sats") από πορτοφόλι σε πορτοφόλι στο δικό μου τηλέφωνο. Κάθε συναλλαγή θα διαρκούσε περίπου τρία δευτερόλεπτα. Τα περιουσιακά στοιχεία μεταπηδούσαν από custodial πορτοφόλι σε non-custodial πορτοφόλι σε custodial πορτοφόλι σε non-custodial πορτοφόλι. Οι χρεώσεις ήταν ένα κλάσμα της δεκάρας και η διαδικασία ήταν αυτοματοποιημένη και υπό τον έλεγχό μου. Βοήθησα επίσης ανθρώπους να κατεβάσουν ένα πορτοφόλι και να τους στείλω μερικά sats μέσα σε λίγα λεπτά.

Από εκεί, μετέφερα μερικά sats στο πορτοφόλι μου Stacker News, το οποίο χρειάστηκε περίπου τρία δευτερόλεπτα. Το Stacker News είναι ένας ιστότοπος που μοιάζει με το Reddit και απαιτεί την καταβολή sats για να δημοσιεύσετε, γεγονός που βοηθά στην αποτροπή της ανεπιθύμητης αλληλογραφίας, αλλά δεν είναι πραγματικά ακριβό για τους ανθρώπινους χρήστες. Οι χρήστες μπορούν να δίνουν φιλοδωρήματα ο ένας στον άλλον με sats, και έτσι η δημοσίευση καλού περιεχομένου μπορεί να σας αποφέρει μερικά sats. Μετέφερα sats εκεί, ώστε να μπορώ να δημοσιεύω, και κατέληξα να λαμβάνω ένα σωρό φιλοδωρήματα για τις δημοσιεύσεις μου.

Πρόσφατα, όταν δοκίμαζα το Nostr, έκανα κάτι παρόμοιο. Εγκατέστησα το Alby plugin στο πρόγραμμα περιήγησής μου και το χρησιμοποίησα για να δημιουργήσω ένα νέο πορτοφόλι. Μετέφερα μερικά από τα sats του Stacker News στο πορτοφόλι μου Alby, το οποίο χρειάστηκε περίπου τρία δευτερόλεπτα. Στο πρόγραμμα του Nostr, καταχώρησα το πορτοφόλι μου Alby εκεί. Από εκείνο το σημείο, οι χρήστες μπορούσαν εύκολα να μου δώσουν κάποια sats στο πορτοφόλι μου Alby. Φυσικά, έδινα φιλοδώρημα και σε άλλους ανθρώπους και μπορούσα να πληρώσω για πρόσβαση σε ένα premium relay. Ανά πάσα στιγμή, μπορώ να τραβήξω sats από αυτά τα οικοσυστήματα και να τα βάλω σε βαθύτερη ψυχρή αποθήκευση. Αυτά τα lightning πορτοφόλια με αυτοδιαχείριση ή όχι, μπορούν να θεωρηθούν σαν μετρητά σε ένα πορτοφόλι, με παρόμοιες ανταλλαγές όσον αφορά την ευκολία και την ασφάλεια.

Ο συνδυασμός ενός ανοικτού νομισματικού δικτύου και ενός ανοικτού δικτύου πληροφοριών είναι αρκετά ενδιαφέρων. Το προγραμματιζόμενο χρήμα ως κομιστής μπορεί να μετακινείται χωρίς διενέξεις μεταξύ συνόρων και πλατφορμών. Οι πλατφόρμες μπορούν να είναι διαλειτουργικές μεταξύ τους χωρίς να  χρειάζεται να συνεργάζονται άμεσα μεταξύ τους για να το επιτύχουν, αλλά απλώς και μόνο επειδή διασυνδέονται με τα ίδια υποκείμενα πρωτόκολλα. Οι φορείς εκμετάλλευσης διακομιστών μπορούν να έχουν κίνητρα για τη συντήρηση και την ενίσχυση ενός δικτύου πληροφοριών μέσω μικροσυναλλαγών.

Ένα σύνολο πρωτοκόλλων που συνδέει παγκοσμίως τους ανθρώπους από άποψη ταυτότητας, πληροφοριών και αξίας μπορεί να μειώσει πολλές διενέξεις και να δημιουργήσει πολλές νέες ευκαιρίες.

Το Πεδίο Μάχης της Ιδιωτικής Ζωής

Το ανοικτό εμπόριο απαιτεί τη μεταφορά τόσο πληροφοριών όσο και αξίας. Επομένως, τόσο τα ανοικτά νομισματικά δίκτυα όσο και τα ανοικτά δίκτυα πληροφοριών (και η πραγματική χρήση τους και όχι απλώς η ύπαρξή τους) έχουν σημασία για τη μελέτη των οικονομικών, της γεωπολιτικής και των διαφόρων μακροπρόθεσμων επενδυτικών αποτελεσμάτων.

Γενικά, κάθε χώρα που είναι ελκυστική υπό την έννοια ότι οι άνθρωποι και τα κεφάλαια θέλουν να έρθουν σε αυτήν και ότι οι πληροφορίες μπορούν να μοιράζονται ελεύθερα εντός αυτής και με τον υπόλοιπο κόσμο, θα πρέπει να καλωσορίζει τέτοιες τεχνολογίες. Τα ανοικτά νομισματικά και πληροφοριακά δίκτυα, ιδίως αν η χρήση τους εξαπλώνεται σε όλο τον κόσμο με τρόπους που είναι δύσκολο να αποτραπούν, επιτρέπουν και επιταχύνουν τη ροή περισσότερης αξίας σε αυτές τις πιο ελεύθερες χώρες σε σχέση με άλλες. Τα σύνορα καθίστανται λιγότερο σημαντικά από οικονομική άποψη.

Από την άλλη πλευρά, κάθε χώρα που δεν είναι ελκυστική με την έννοια ότι οι άνθρωποι και το κεφάλαιο θέλουν να ξεφύγουν από αυτήν, και οι πληροφορίες περιορίζονται στο εσωτερικό της, και από τον υπόλοιπο κόσμο, προκειμένου να προστατευθούν οι κυβερνώντες, θα πρέπει να φοβάται τέτοιες τεχνολογίες. Τα ανοικτά νομισματικά και πληροφοριακά δίκτυα δημιουργούν περισσότερες διαρροές κεφαλαίων και πληροφοριών μέσα και έξω από τις χώρες τους, ενδυναμώνοντας τους ανθρώπους τους ή αναγκάζοντας τους κυβερνήτες τους να κάνουν περισσότερες δαπάνες για να αυξήσουν τους υπάρχοντες περιορισμούς για να διατηρήσουν την απομόνωσή τους.

Το Οικονομικό Απόρρητο σε Καθοδική Πορεία

Σε παλαιότερες εποχές, όπου η ανταλλαγή μετρητών ή νομισμάτων ήταν πιο συνηθισμένη, το απόρρητο των συναλλαγών ήταν δεδομένο. Ωστόσο, καθώς ο κόσμος ενοποιήθηκε σε τραπεζικά καθολικά βιβλία, η ιδιωτικότητα άρχισε να χάνεται.

Ο νόμος του 1970 για το τραπεζικό απόρρητο, που θεσπίστηκε ως νόμος από την κυβέρνηση των ΗΠΑ και εξακολουθεί να ισχύει, υποχρεώνει τις τράπεζες να υποβάλλουν αναφορές στην κυβέρνηση εάν οι ημερήσιες συναλλαγές ενός πελάτη υπερβαίνουν τα 10.000 δολάρια.

Όταν ο νόμος αυτός θεσπίστηκε το 1970, το μέσο ετήσιο εισόδημα των Αμερικανών ήταν μικρότερο από 10.000 δολάρια. Έτσι, ο νόμος κάλυπτε μόνο αρκετά μεγάλα χρηματικά ποσά που διακινούνταν μέσα σε μια ημέρα, αξίας πολύ πάνω από 80.000 δολάρια σε σημερινά εξασθενημένα (με την έννοια της μικρότερης αγοραστικής δύναμης) δολάρια. Ωστόσο, δεν υπήρχε καμία προσαρμογή στον πληθωρισμό ενσωματωμένη στο νόμο. Καθώς η αξία του δολαρίου διαβρώθηκε με την πάροδο του χρόνου, οι τράπεζες έπρεπε ουσιαστικά να υποβάλλουν αναφορές σχετικά με όλο και μικρότερα επίπεδα συναλλαγών, δεδομένου ότι συναλλαγές αξίας 10.000 δολαρίων σε μια ημέρα γίνονταν όλο και πιο συνηθισμένες. Κάθε χρόνο, η κυβέρνηση ουσιαστικά μειώνει το όριο όσον αφορά την αυτόματη χρηματοοικονομική εποπτεία της, απλώς μέσω του πληθωρισμού, χωρίς να ψηφίζει περαιτέρω νομοθεσία.

Κατά τα επόμενα πενήντα χρόνια, αν ο μέσος ρυθμός πληθωρισμού παραμείνει στο ίδιο επίπεδο με αυτόν των τελευταίων πενήντα ετών, τότε το όριο αναφοράς θα συρρικνωθεί κατά 8 φορές περίπου σε όρους αγοραστικής δύναμης. Όταν θεσπίστηκε ο νόμος, η κυβέρνηση παραχώρησε στον εαυτό της τη δυνατότητα να παρακολουθεί τις συναλλαγές μεγέθους σπιτιού. Με την πάροδο του χρόνου, ο πληθωρισμός ενίσχυσε τον νόμο ώστε να μπορεί να παρακολουθεί συναλλαγές μεγέθους μεταχειρισμένων αυτοκινήτων. Αν αυτό συνεχιστεί, θα τους επιτρέψει να παρακολουθούν συναλλαγές στο μέγεθος χορτοκοπτικών μηχανών ή ποδηλάτων.

Αυτό είναι ένα παράδειγμα συνεχούς επέκτασης μιας εντολής επιτήρησης, χωρίς να χρειάζεται να ψηφιστεί νέα νομοθεσία για να γίνει αυτό. Ο πληθωρισμός χρησιμεύει ως εντολή που συνεχώς διευρύνεται.

Φυσικά, με άλλες τεχνολογίες και μεθόδους επιτήρησης, ή με δικαστικές αποφάσεις, ή με νέα νομοθεσία, οι αρχές μπορούν ήδη να βλέπουν οποιουδήποτε μεγέθους τραπεζική συναλλαγή θέλουν.

Το Απόρρητο των Πληροφοριών σε Καθοδική Πορεία

Η παραβίαση του απορρήτου στην επικοινωνία, την κίνηση και άλλες πτυχές της ζωής ήταν κάποτε δαπανηρή. Πριν από την ευρεία χρήση του Διαδικτύου, των smart phones, των καμερών παρακολούθησης και άλλων τεχνολογιών, ο μόνος τρόπος να παραβιάσει κανείς την ιδιωτική ζωή κάποιου ήταν να τον κατασκοπεύσει φυσικά, να ψάξει το πρόσωπό του ή να ψάξει την περιουσία του. Και για το λόγο αυτό, το άτομο που παραβιάστηκε η ιδιωτική του ζωή είχε πολλές πιθανότητες να γνωρίζει ότι παραβιάστηκε.

Στην ψηφιακή εποχή, είναι όλο και πιο εύκολο και φθηνό για κυβερνήσεις, εταιρείες ή ιδιώτες να παραβιάζουν την ιδιωτική ζωή κάποιου, και μάλιστα χωρίς να το γνωρίζει το άτομο. Για τις κυβερνήσεις και τις εταιρείες, ένας συνδυασμός δημόσιων και ιδιωτικών πληροφοριών για εκατομμύρια ανθρώπους μπορεί να συλλεχθεί αυτόματα σε όλες τις μεγάλες ψηφιακές πλατφόρμες και πύλες. Τα δεδομένα αυτά, αφού συλλεχθούν, μπορούν να οργανωθούν με διάφορες τεχνικές Μεγάλων Δεδομένων (Big Data), συμπεριλαμβανομένης της Εκμάθησης Μηχανών (Machine Learning), και στη συνέχεια να παρακολουθούνται αλγοριθμικά ή να καθίσταται εύκολη η αναζήτησή τους από τους χρήστες της βάσης δεδομένων.

Το 2013, ένας εξωτερικός συνεργάτης της Εθνικής Υπηρεσίας Ασφαλείας των ΗΠΑ, ο Edward Snowden, διέρρευσε σε δημοσιογράφους πληροφορίες που αποκάλυπταν ότι οι δυνατότητες παρακολούθησης της Εθνικής Υπηρεσίας Ασφαλείας των ΗΠΑ εκτείνονταν πολύ πέραν των όσων ήταν προηγουμένως γνωστά στο κοινό. Συγκεκριμένα, αποκαλύφθηκε ότι η NSA ήταν σε θέση να μπαίνει απευθείας στα συστήματα μεγάλων παρόχων τηλεπικοινωνιών και σε μεγάλες εταιρικές πλατφόρμες λογισμικού για τη συνεχή συλλογή πληροφοριών.

Σε μία από τις αρχικές αναφορές για τη διαρροή, ο Guardian αποκάλυψε:

Σύμφωνα με ένα άκρως απόρρητο έγγραφο που περιήλθε στην κατοχή του Guardian, η Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας των ΗΠΑ απέκτησε άμεση πρόσβαση στα συστήματα της Google, του Facebook, της Apple και άλλων αμερικανικών κολοσσών του διαδικτύου.

Η πρόσβαση της Εθνικής Υπηρεσίας Ασφαλείας των ΗΠΑ αποτελεί μέρος ενός προγράμματος που δεν είχε αποκαλυφθεί και ονομάζεται Prism, το οποίο επιτρέπει στους αξιωματούχους να συλλέγουν υλικό, όπως το ιστορικό αναζήτησης, το περιεχόμενο των μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, τις μεταφορές αρχείων και τις ζωντανές συνομιλίες, αναφέρει το έγγραφο.

Καθώς η ζωή μας γίνεται ολοένα και πιο ψηφιακή, οι εταιρείες και οι κυβερνήσεις μπορούν ευκολότερα να συλλέγουν τις πληροφορίες μας. Η ιδιωτικότητα μπορεί να παραβιάζεται αυτόματα, σε μεγάλη κλίμακα, ανέξοδα και χωρίς να το γνωρίζει ο χρήστης.

Στις δημοκρατίες του δυτικού κόσμου αυτό έχει μειονεκτήματα, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει γενικά αντιληπτό από τον εγχώριο πληθυσμό. Οι περισσότερες από τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράττουν οι ανεπτυγμένες χώρες στις μέρες μας τείνουν να είναι διεθνείς, είτε από την αποικιοκρατία στο παρελθόν είτε από τη νεοαποικιοκρατία στο παρόν. Στα αυταρχικά καθεστώτα, ωστόσο, οι συνέπειες είναι περισσότερο εγχώριες. Οι άνθρωποι μπορεί να συλληφθούν επειδή ασκούν κριτική στην κυβέρνησή τους. Άνθρωποι μπορεί να εκτελεστούν επειδή είναι ομοφυλόφιλοι. Άνθρωποι μπορεί να κλείνονται σε στρατόπεδα επειδή έχουν μειονοτική θρησκεία.

Πέρυσι, μια νεαρή και μητέρα δύο παιδιών, από την Σαουδική Αραβία, η οποία ήταν φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο του Λιντς στο Ηνωμένο Βασίλειο, συνελήφθη όταν επέστρεψε στην πατρίδα της στη Σαουδική Αραβία και καταδικάστηκε σε 34 χρόνια φυλάκισης. Το έγκλημά της ήταν ότι ακολούθησε και έκανε retweet σε διάφορους ακτιβιστές στο Twitter, ενώ βρισκόταν στο Ηνωμένο Βασίλειο. Λίγους μήνες αργότερα, ένας 72χρονος Σαουδάραβας-Αμερικανός διπλός πολίτης που ζούσε στις Ηνωμένες Πολιτείες συνελήφθη και καταδικάστηκε σε 16 χρόνια φυλάκισης όταν επέστρεψε στη Σαουδική Αραβία για ένα ταξίδι που υποτίθεται ότι ήταν σύντομο. Το έγκλημά του ήταν ότι έγραψε στο Twitter επικριτικά για το καθεστώς της Σαουδικής Αραβίας ενώ βρισκόταν στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Αυτό συμβαίνει επίσης στους ανθρώπους σε χώρες που αποτελούν δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς. Στην Ταϊλάνδη έχουν επιβληθεί ποινές φυλάκισης 25 ετών σε ανθρώπους που δημοσίευσαν στο διαδίκτυο φωτογραφίες που θεωρούνται προσβλητικές για τη μοναρχία της χώρας. Ο Ahmed Monsoor καταδικάστηκε σε φυλάκιση μιας δεκαετίας επειδή υπερασπίστηκε τα ανθρώπινα δικαιώματα στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα με τρόπο που ήταν επικριτικός για τους κυβερνώντες. Όπως ανέφερε το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων:

Κατά την τρίτη ακρόασή του, ο δικαστής ανέγνωσε έξι κατηγορίες εναντίον του Mansoor, όλες εξ ολοκλήρου βασισμένες στον ακτιβισμό και την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το δικαστήριο τον καταδίκασε αργότερα, για πέντε από αυτές τις κατηγορίες, όλες βασισμένες σε απλές πράξεις υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως η αποστολή μηνυμάτων στο Twitter σχετικά με αδικίες, η συμμετοχή σε διεθνή συνέδρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα στο διαδίκτυο και οι (από τότε διαγραμμένες) ανταλλαγές μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και συνομιλίες στο WhatsApp με εκπροσώπους οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και το Κέντρο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Κόλπου (GCHR). Το δικαστήριο τον απάλλαξε από την έκτη κατηγορία, τη «συνεργασία με τρομοκρατική οργάνωση».

Το δικαστήριο στήριξε την ετυμηγορία του, που ανακοινώθηκε κατά την πέμπτη και τελευταία ακροαματική διαδικασία, στον ποινικό κώδικα και στον νόμο του 2012 για τα εγκλήματα στον κυβερνοχώρο, ο οποίος καθιστά ποινικό αδίκημα την ειρηνική έκφραση επικριτικών απόψεων για τις αρχές, τους ανώτερους αξιωματούχους, το δικαστικό σώμα, ακόμη και τη δημόσια τάξη, και παρέχουν νομική βάση για τη δίωξη και τη φυλάκιση ατόμων που υποστηρίζουν πολιτικές μεταρρυθμίσεις ή οργανώνουν διαδηλώσεις χωρίς άδεια.

και υπόκεινται σε διαφορετικά επίπεδα αυταρχισμού. Η Ινδία, μια άλλη χώρα 1,4 δισεκατομμυρίων ανθρώπων, είναι πολύ λιγότερο περιοριστική, αλλά εξακολουθεί να αφαιρεί πληροφορίες από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και έχει μικτό ιστορικό ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι σε τμήματα της Μέσης Ανατολής και σε τμήματα της νοτιοανατολικής Ασίας υπόκεινται σε αυταρχική διακυβέρνηση. Ο πολιτικός αντίπαλος του Βλαντιμίρ Πούτιν, ο Alexei Navalny, δηλητηριάστηκε και αφού επέζησε και επέστρεψε στη Ρωσία, μπήκε στη φυλακή και παραμένει εκεί μέχρι σήμερα. Ένα υποσύνολο χωρών της Λατινικής Αμερικής και χώρες της Αφρικής έχουν αυταρχική διακυβέρνηση. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά διαδεδομένο πρόβλημα. Εν τω μεταξύ, θεσμοί που διοικούνται σε μεγάλο βαθμό από ανεπτυγμένες χώρες, όπως το ΔΝΤ, συνεργάζονται ευχαρίστως με αυταρχικά καθεστώτα, γεγονός που μπορεί να τα βοηθήσει να παραμείνουν στην εξουσία.

Μια από τις άμυνες που έχουν οι άνθρωποι ενάντια στον αυταρχισμό είναι η ιδιωτική, κρυπτογραφημένη επικοινωνία και πληροφόρηση. Αυτό επιτρέπει τη μεταφορά πληροφοριών και αξιών, μεταξύ άλλων, με ιδιωτικούς τρόπους. Τεχνολογίες όπως αυτή σπάνια θα παρέχονται με τρόπο από πάνω προς τα κάτω· αντίθετα, για να υπάρξουν και να είναι ανθεκτικές, πρέπει να δημιουργηθούν με τρόπο από κάτω προς τα πάνω και με μεγάλη κατανομή.

Στην πορεία, αυτές οι τεχνολογίες θα βαφτιστούν ως εργαλεία των εμπόρων ναρκωτικών, των εμπόρων σεξ και των τρομοκρατών από εκείνους που βρίσκονται στην εξουσία. Και αυτό που θα περιπλέξει τα πράγματα είναι ότι, ναι, όπως ακριβώς συμβαίνει με τους βομβητές, όπως ακριβώς συμβαίνει με το διαδίκτυο και όπως ακριβώς συμβαίνει με κάθε ισχυρή τεχνολογία ή δίκτυο, οι εγκληματίες θα είναι ανάμεσα σε αυτούς που χρησιμοποιούν τέτοια εργαλεία. Και όμως, αυτά τα εργαλεία είναι απαραίτητα και μπορούν να βοηθήσουν πολύ περισσότερους ανθρώπους από ό,τι μπορούν να βλάψουν.

Ένας Μακρύς Διάλογος

Τα αυταρχικά καθεστώτα έχουν συχνά στραφεί σε προφανείς τεχνικές κατά της ιδιωτικότητας προκειμένου να αποτρέψουν επαναστάσεις. Τέτοια καθεστώτα θέλουν να ελέγχουν όσο το δυνατόν περισσότερο τη διάδοση των πληροφοριών.

Στις δημοκρατίες του δυτικού κόσμου, η καταστολή της προστασίας των προσωπικών δεδομένων ήταν πιο σταδιακή και γενικά υπήρχε σε θεσμικό επίπεδο και όχι σε επίπεδο καταναλωτών. Είναι ευκολότερο να πείσεις μερικές χιλιάδες τράπεζες με υψηλή ρύθμιση και μερικές δεκάδες μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες και εταιρείες τηλεπικοινωνιών να συμμορφωθούν με τη συνεχή οικονομική και πληροφοριακή επιτήρηση παρά να πείσεις εκατοντάδες εκατομμύρια άτομα να το κάνουν.

Γενικά, έχουμε μια σειρά από λόγους για τους οποίους η ιδιωτική ζωή πρέπει να παραβιάζεται με έναν τόσο συνεχή, συστηματικό και αυτοματοποιημένο τρόπο. Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του 1970, του 1980 και του 1990, υποστηρίχθηκε συχνά ότι η ιδιωτικότητα των οικονομικών και των πληροφοριών πρέπει να περιοριστεί προκειμένου να περιοριστεί η διακίνηση ναρκωτικών. Στη δεκαετία του 1980, για παράδειγμα, οι βομβητές ήταν πηγή ανησυχίας:

Αν και οι συσκευές τηλεειδοποίησης, ή βομβητές, έχουν αυξηθεί σε δημοτικότητα σε όλο το εργατικό δυναμικό - γιατροί, διανομείς και δημοσιογράφοι τις χρησιμοποιούν συχνά - έχουν επίσης γίνει βασικό στοιχείο στην επιχείρηση ναρκωτικών, δημιουργώντας νέα προβλήματα για την επιβολή του νόμου και απειλώντας να αμαυρώσουν την εικόνα μιας βιομηχανίας υψηλής τεχνολογίας που ήταν σε άνθιση.

-Washington Post, 1988, «Message is Out on Beepers»

Από τη δεκαετία του 2000, η χρηματοδότηση της τρομοκρατίας βρέθηκε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Ο νόμος Patriot Act του 2001, μεταξύ άλλων, διεύρυνε τις δυνατότητες παρακολούθησης από την αμερικανική κυβέρνηση στο όνομα της καταπολέμησης της τρομοκρατίας. Τα προγράμματα του NSA στη δεκαετία του 2010, τα οποία αποκάλυψε ο Snowden, επέκτειναν και αυτοματοποίησαν περαιτέρω αυτή τη δυνατότητα με τη σύνδεση με τις μεγαλύτερες πλατφόρμες ανταλλαγής μηνυμάτων στο διαδίκτυο και τη συγκέντρωση όσο το δυνατόν περισσότερης διαδικτυακής επικοινωνίας.

Πιο πρόσφατα, τα δημόσια μηνύματα γύρω από τους περιορισμούς της ιδιωτικής ζωής αφορούσαν την παιδική εικόνα ή/και τα εγκεκριμένα έθνη-κράτη. Κατά τη διάρκεια του 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε νομοθεσία που θα προσπαθούσε να εξαλείψει όλες τις ιδιωτικές επικοινωνίες, επιβάλλοντας την αυτόματη σάρωση των email και των μηνυμάτων, συμπεριλαμβανομένων των κρυπτογραφημένων μηνυμάτων, για ορισμένους τύπους παράνομου περιεχομένου. Ενώ όλοι είναι φυσικά κατά της ύπαρξης και της διανομής τέτοιων φοβερών εικόνων, η ιδέα ότι κάθε μέθοδος επικοινωνίας όλων των πολιτών πρέπει να σαρώνεται συνεχώς και να καθίσταται προσβάσιμη στην κυβέρνηση υποστηρίζεται από πολλούς ότι αποτελεί ακραία υπέρβαση. Παρομοίως, η επιβολή κυρώσεων από το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ στη Tornado Cash ήταν μια καταστολή των κρυπτογραφικών μεθόδων προστασίας της ιδιωτικής ζωής λόγω της σύνδεσής του με τις παραβιάσεις DeFi, μεταξύ άλλων από τη Βόρεια Κορέα. Κάθε οντότητα που διαχειρίζεται κεφάλαια σε εμπορική κλίμακα πρέπει να κάνει διάφορους ελέγχους ταυτότητας, και έτσι διάφοροι κεντρικοί ιδιωτικοί διαχειριστές τείνουν να κλείνουν τακτικά. Στη σύγχρονη εποχή, σε αντίθεση με το παρελθόν, η χρηματοοικονομική ιδιωτικότητα θεωρείται συνώνυμη με το ξέπλυμα χρήματος.

Ένα άλλο πρόβλημα αφορά την είσπραξη φόρων. Σε παλαιότερες εποχές, όταν οι συναλλαγές ήταν εγγενώς πιο ιδιωτικές, κάτι σαν φόρος εισοδήματος ήταν σχετικά ανεφάρμοστο. Οι φόροι έτειναν να επιβάλλονται στην ιδιοκτησία και στις εξαγωγές/εισαγωγές, καθώς και στο εισόδημα για μεγάλες εγκαταστάσεις ή περιουσίες, επειδή όλα αυτά ήταν αρκετά ορατά και ελέγξιμα. Αντίθετα, η φορολόγηση του εισοδήματος σε ατομικό επίπεδο ήταν γενικά μια δύσκολη υπόθεση λόγω της δυσκολίας και του κόστους του ελέγχου. Ακόμη και σήμερα, η ακριβής φορολόγηση των επιχειρήσεων στις οποίες κυριαρχούν τα μετρητά παραμένει μια πρόκληση.

Ωστόσο, με την ευρεία μετατροπή προς τα τραπεζικά καθολικά και τις αυτόματες επιταγές μισθοδοσίας των εργοδοτών, έγινε ευκολότερο για τις κυβερνήσεις να ελέγχουν τα εισοδήματα και να τα φορολογούν. Οι εργοδότες πληρώνουν τους υπαλλήλους τους, αναφέρουν τις πληρωμές στην κυβέρνηση και η όλη διαδικασία είναι ελεγχόμενη. Έτσι οι φόροι εισοδήματος έγιναν η κυρίαρχη μορφή φορολόγησης.

Κοιτάζοντας μπροστά, αν ένα σημαντικό μέρος της οικονομίας μετατοπιστεί προς την peer-to-peer (ομότιμη) παγκόσμια εργασία, και τα χρήματα και οι πληροφορίες γενικότερα γίνουν πιο κρυπτογραφημένα και ιδιωτικά, και τα χρήματα είναι σε αυτοδιαχείριση και να μετακινούνται σε παγκόσμιο επίπεδο, τότε τι σημαίνει αυτό για την ικανότητα των κυβερνήσεων να ελέγχουν τα εισοδήματα και να επιβάλλουν φορολογία σε αυτά τα εισοδήματα σε ατομικό επίπεδο; Ένας τέτοιος έλεγχος και αξιολόγηση θα μπορούσε να γίνει πολύ πιο δαπανηρός, και για τους πιο προχωρημένους χρήστες, ενδεχομένως να καταστεί αδύνατος.

Μια προοπτική θα ήταν ότι οι κυβερνήσεις θα πρέπει απλώς να αλλάξουν τα φορολογικά τους πρότυπα με την πάροδο του χρόνου, αν πράγματι η τεχνολογία κατανεμημένης ιδιωτικότητας ανοικτού κώδικα από κάτω προς τα πάνω και τα ανοικτά νομισματικά/πληροφοριακά δίκτυα γίνουν ευρύτερα διαδεδομένα. Κατά μια έννοια, αυτό θα ήταν μια επιστροφή στο πώς ήταν τα πράγματα παλιά, εκτός από το ψηφιακό πεδίο. Ένα μεγαλύτερο μέρος της φορολογίας θα πρέπει να αφορά περισσότερο φυσικά, μεγάλα και ορατά πράγματα, όπως η ιδιοκτησία, οι μεγάλες επιχειρήσεις, εταιρείες διαχείρισης (logistics) και τα σημεία πώλησης των φυσικών προϊόντων.

Η άλλη οπτική γωνία, γενικά από τη σκοπιά της κυβέρνησης, είναι ότι πρέπει να εξαλειφθεί η ιδιωτική ζωή. Κάθε συναλλαγή ανάμεσα σε κάθε ομότιμο μέλος, σε παγκόσμιο επίπεδο, πρέπει να μπορεί να παρακολουθείται, ώστε να μπορεί να ελεγχθεί και να φορολογηθεί. Ακόμη και αν αναπτυχθεί μια αναδυόμενη τεχνολογία ανοικτού κώδικα από κάτω προς τα πάνω για να επιτρέψει την προστασία της ιδιωτικής ζωής, η τεχνολογία αυτή πρέπει να τεθεί εκτός νόμου ή/και να περιθωριοποιηθεί όσο το δυνατόν περισσότερο για να αποτραπεί η ευρεία χρήση της. Ίσως χρειαστεί ακόμη και να τεθούν περισσότεροι περιορισμοί στους προγραμματιστές μιας τέτοιας τεχνολογίας, όπως ουσιαστικά προτείνει ο νόμος για την Καταπολέμηση της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες σε Ψηφιακά Περιουσιακά Στοιχεία (Digital Asset Anti-Money Laundering Act).

Δυστυχώς, αυτή η δεύτερη προοπτική αποκτά ένα πολύ διαφορετικό νόημα όταν θυμόμαστε ότι δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν υπό καθεστώς αυταρχισμού και ότι οι άνθρωποι μπορούν εύκολα να συλληφθούν και να καταδικαστούν σε μακροχρόνιες ποινές φυλάκισης επειδή ασκούν κριτική στην κυβέρνησή τους, επειδή οργανώνουν διαμαρτυρίες, επειδή έχουν λάθος σεξουαλικό προσανατολισμό, επειδή έχουν λάθος θρησκεία ή επειδή με κάποιον άλλο τρόπο έχουν μειοψηφική ή αποδοκιμασμένη πτυχή της ζωής τους.

Μακροπρόθεσμα, θεωρώ ότι το αποτέλεσμα, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, είναι περισσότερο θέμα τεχνολογίας παρά πολιτικής. Από την πλευρά της από πάνω προς τα κάτω, υπάρχει η ανάπτυξη των Μεγάλων Δεδομένων (Big Data) και των αυτοματοποιημένων δυνατοτήτων παρακολούθησης δεδομένων. Από την πλευρά «από κάτω προς τα πάνω» υπάρχει η ανάπτυξη εργαλείων κρυπτογραφίας και ανοικτών νομισματικών/πληροφοριακών δικτύων. Όποια από τις δύο κατευθύνσεις αποδειχθεί ισχυρότερη, θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο θα λειτουργούν όλα τα είδη πραγμάτων τις επόμενες δεκαετίες, συμπεριλαμβανομένων των διαφόρων οικονομικών αλληλεπιδράσεων.

Επομένως, για να κερδίσουν οι υποστηρικτές της προστασίας της ιδιωτικής ζωής και των ανοικτών δικτύων, θα πρέπει η τεχνολογία να είναι εύκολη στη χρήση, πολύ δαπανηρή για να εξαλειφθεί και πιο κατανοητή από το κοινό. Για τους υποστηρικτές της πανταχού παρούσας επιτήρησης, η νίκη έγκειται στο να πείσουν το κοινό ότι η ιδιωτικότητα είναι ανεπιθύμητη και ότι αυτά τα εργαλεία δεν χρειάζονται ή είναι επικίνδυνα, ενισχύοντας παράλληλα τις δυνατότητες συλλογής και διαλογής δεδομένων.

Και από τη σκοπιά των αναλυτών, η πρόκληση και η ευκαιρία είναι να δούμε πού κατευθύνονται αυτές οι τάσεις, πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να παρακολουθούμε την πρόοδο τόσο των προσεγγίσεων «από κάτω προς τα πάνω» όσο και των προσεγγίσεων «από πάνω προς τα κάτω» για να δούμε ποιος έχει το προβάδισμα.

Αυτή η μετάφραση έχει εκδοθεί υπό την άδεια CC BY-SA 4.0.

Αν βρηκατε αξία σε αυτό που διαβάσατε ρίξτε μερικά sats στο καπέλο μου! (value4value) μέσω Bitcoin Lightning: enoughporch99@walletofsatoshi.com

Follow @EuropeanBTC21